RUSLAND - Jekaterinenburg to Severobaikalsk

Na inmiddels meer dan 70 uur in diverse treinen te hebben doorgebracht, lijkt het wel of we per uur in de trein tevens een jaar terug in de tijd maken! Al dat moois van St. Petersburg en Moskou, er is niets meer van terug te zien. We rijden al dagen door een oneindig wit besneeuwd bos wat af en toe wordt onderbroken door een klein industriestadje.
De plaats waar we zojuist van wegrijden, SEVEROBAIKALSK, is het eerste plaatsje dat buiten de beter economische plaatsen ligt dan waar we de eerste dagen hebben doorgebracht.
Bij aankomst in het hotel -wat enigszins afgelegen ligt-, in de buurt van het treinstation, zijn we het dorpje te voet op gaan zoeken. Aangekomen in de eerste nederzetting keken we verbaasd waar we in waren beland! Allemaal oude houten huisjes in verschillende stijlen en het was compleet uitgestorven, op wat blaffende honden na dan. Achter de huisjes een soort van kleine kassenbouw, waar niets meer in werd verbouwd. Het leek wel een decor voor een scene in een film over armoede!
Onbewust vraag je je af, of juist St. Petersburg en Moskou niet het prachtige decor waren voor plaatsjes als deze te maskeren… wat een verschrikkelijk contrast! Tja, volgens de Lonely Planet heeft Rusland zo’n 4 steden die het economisch goed doen, 3 hiervan hebben we nu reeds bezocht. Als je dan beseft dan Moskou 16mlj inwoners heeft, St. Petersburg 5mlj, dan gaat het inwonersaantal in de economisch betere steden dus niet over meer dan 40 miljoen, dit afgezet tegen de bijna 145 miljoen inwoners van Rusland… hoeveel leven dan wel niet in armoede vroegen wij ons af.
Onze gidsen hadden ons de laatste dagen al verteld dat de verschillen tussen arm en rijk steeds groter worden. De jaren van groei zijn ook al weer een flinke tijd voorbij, de prijzen van het Russische olie en gas zijn ook niet meer wat ze geweest zijn. Dit gaat inmiddels wat tegen het ‘oneindige vertrouwen’ in de regering, ofwel beter gezegd Poetin. Ja, daar stonden we dan wel weer enigszins raar van te kijken, dat onze gidsen vrij makkelijk kritiek gaven op ‘hun leider’.
Onze gidsen, beiden historici, vertelden dat Poetin ieder jaar weer schermt dat de werkeloosheidscijfers in Rusland bijna nergens zo laag zijn in Europa. Zij leggen dit alleen anders uit, omdat er totaal geen vangnet is, MOET je wel werken om eten te kunnen kopen, naar het ziekenhuis te kunnen, etc. …..Tja..

EEN GOEDE GIDS IS HET HALVE WERK
Maar voordat we op dit plaatsje terechtkwamen, hadden we na Moskou nog één andere stop in een welvarende plaats te maken, JEKATERINBURG. Vernoemd naar de vrouw van de Russische Tsaar Peter de Grote, die de stad gesticht heeft.
In de twee dagen dat we in deze stad verbleven, werden we rondgeleid door de gidsen waarvan er één aan het promoveren was op geschiedenis, en de ander doceerde aan deze universiteit. Dit was echt de beste toevoeging die we bij deze stad konden hebben! Op voorhand hoop je natuurlijk niet dat je zo iemand krijgt die vooraf net even Wikipedia heeft ‘bestudeerd’, maar dit was het andere uiterste, volgens mij hebben we bij iedere steen in de straat een verhaal gekregen, maar het verveelde geen moment! De Russische geschiedenis is kleurrijk, vol trots, en draait altijd weer uit in het geloof van het gehele volk in één absolute held, de ‘suprême leader’ van nu zegmaar..
Voordat we aan de rondleidingen begonnen hadden we eerst zelf nog kaartjes geboekt voor een balletvoorstelling ter plaatse, ach ja, het is een beetje geven en nemen zo lang op reis samen:-) We namen de ochtendvoorstelling, dit paste precies in ons programma! Heel leuk, maar bij binnenkomst zagen we denk ik alle kinderen van Jekaterinburg als stuiterballen door het gebouw heen rennen, uitgedost in de netste kleren. We hadden dus blijkbaar de kindervoorstelling te pakken, heel leuk, zo’n voorstelling waarbij de “ballerina’s” allemaal ‘tutuutjes’ met kleuren als zuurstokken aan hebben! Och, het werd uiteindelijk meer een soort van ‘de Notenkraker’, waarbij we zelfs het deel NA de pauze nog hebben gekeken haha. En “ballerina’s” staat tussen aanhalingstekens.. wel, ik moet zeggen dat ik soms betere pirouetjes maak na een biertje of drie!
Na de voorstelling kwam onze gids ons ophalen, en aan zijn grimas was te zien dat hij al dacht dat we er ons niet van bewust waren dat we naar een kinderballetje waren gegaan.

MONARCHIE
Het is wel eens anders geweest in dit toeristische plaatsje, in de tijden van de Sovjet-Unie wat het hier potdicht voor pottenkijkers, het was toen voornamelijk de industrie die zegevierde met het produceren van raketten en ander oorlogstuig!
Voor ons -en de meeste toeristen- is het plaatsje vooral bekend omdat hier een einde is gemaakt aan de monarchie van Rusland, of beter gezegd, hier is de laatste Tsaar Nicolas II vermoord door zijn eigen volk.
In onze vorige blog hadden we al omschreven dat onlangs de lichamen van de Tsaar en zijn familie zijn bijgezet in St. Petersburg, in de kerk waar alle Tsaren liggen begraven. Maar hier ter plaatse kregen we de hele (lijdens)weg ernaar toe te horen, waarbij zelfs tot nu aan toe het verhaal nog niet is afgerond! Het komt er nu zelfs op neer, dat gidsen die gelovig zijn (orthodox), het ‘oude verhaal’ nog aan toeristen vertellen, omdat de orthodoxe kerk nog geen uitspraak heeft gedaan in alle ontwikkelingen van de laatste jaren. Omdat onze gidsen niet gelovig zijn, zijn zij iets realistischer op het gebied van b.v. de verschillende DNA onderzoeken die op de gevonden lichamen zijn gedaan. De ‘orthodoxe’ gidsen verwachten ‘off the record’ wel dat zij op korte termijn ook het andere verhaal over gaan nemen, omdat het hoofd van de orthodoxe kerk ‘op korte termijn’ met een uitspraak gaat komen…

EEN KLEINE MASTERCLASS GESCHIEDENIS LATER..
Wel, in een notendop, aan het einde van de eerste wereldoorlog, rond 1917, waarbij de Russen immense verliezen hebben geleden, kwam het volk in opstand. Dit resulteerde in de Russische Revolutie, waarbij -onder leiding van LENIN- de Bolsjewieken de macht grepen. Het vertrouwen in de suprême leider, Tsaar Nicholas II was compleet weg. Hoewel er nu overal standbeelden staan van deze ‘TE vriendelijke’ Tsaar, was het merendeel van de bevolking het eens dat hij weg moest, hoe kon HIJ in zoveel rijkdom leven, terwijl de bevolking ZO arm was!?
De Bolsjewieken (het rode leger) hielden alleen niet lang stand in deze revolutie, zij trokken op vanuit Moskou en kwamen tot ongeveer Jekaterinburg. Ze namen de Tsaar gevangen en hij werd met zijn gezin bestaande uit vrouw en 5 kinderen opgesloten in Jekaterinburg, ook de 4 bedienden werden bij de Tsaar in het arrest ondergebracht, totaal 11 mensen dus.
Het leger van de Tsaar (het witte leger) moest de macht teruggrijpen, en trok op vanuit VLADIVOSTOK (het andere uiterste van Rusland, waar ons eindpunt van deze treinreis ligt).
Toen het witte leger Jekaterinburg bijna had bereikt, voelde Lenin met zijn Bolsjewieken waarschijnlijk de bui al hangen. Tja, het opnieuw heersen van Nicholas II moest ten allen tijden voorkomen worden, dus de bewakers van de gevangenis hebben hem net op tijd vermoord.

Tijdens de bevrijding van Jekaterinburg, is er door het witte leger onderzoek gedaan naar een teken van leven van de Tsaar, maar na het ontdekken van zijn plaats van gevangenschap met daarbij al het aanwezige bloed werd de conclusie getrokken dat allen waren vermoord.
De lichamen zouden -na onderzoek door een hoog aangeschreven onderzoeker van orthodox geloof zijn verbrand bij de mijnen in nabijgelegen gebied. Er werden hier bezittingen (b.v. een ring) gevonden, maar geen menselijke resten.
Hierna wordt alles wat vaag, en met de aansluitend donkere periode van Stalin en de Sovjet-Unie is alles wat in de vergetelheid geraakt, waarbij het begrip Tsaar een ‘verboden’ woord was. Maar er waren in de jaren tot aan 1990 al geruchten dat er menselijke resten zijn gevonden op een totaal andere plek dan in de mijnen. Hier mocht alleen niets mee gedaan worden en al die jaren is er dus geen ‘extra onderzoek’ ingesteld.

Pas na de val van de Sovjet-Unie, heeft JELTSIN alsnog een extra onderzoek ingesteld, en hieruit is naar voren gekomen, dat de lichamen eerst naar de mijnen zijn gebracht, maar hierna toch naar een andere plaats zijn gebracht. Hierbij zijn tevens logboeken gevonden, waaruit moest blijken dat de Russische bevolking NOOIT zou mogen weten wat zij met hun eigen monarchie hebben gedaan. De lichamen zijn met zuren geprobeerd onherkenbaar te maken, voordat ze begraven werden. De lichamen van de twee jongste kinderen zijn nog eens op een aparte plek begraven, zo’n 30 meter van het eerste graf, zodat een aantal van 9 mensen natuurlijk vragen oproept als het er 11 zouden moeten zijn.
Ook is bij het onderzoek naar voren gekomen dat de bewaarder van de gevangenis, 5 dagen voor deze afslachting naar Moskou moest komen, voor overleg met Lenin. Dit zal wellicht niet voor een gezellig kopje koffie geweest zijn…

De Orthodoxe kerk houdt dit verhaal vooralsnog tegen, DNA materiaal van familieleden van Nicholas II (die tot op heden nog in Europa en Amerika wonen) heeft aangetoond dat er een familieband is met de gevonden lichamen. Maar de kerk geeft aan dat zij niet in DNA geloven, maar alleen in bewijs van de heer… Daarbij geven zij wel aan dat er meer DNA onderzoek gedaan moet worden (klinkt logisch..), om aantoonbaar te maken dat Tsaar Nicholas II inderdaad in het bos is begraven, en niet bij de mijnen wat hun betrouwbare orthodoxe onderzoeker destijds in 1917 had ‘aangetoond’.
Dit is dus recentelijk gedaan, op een stuk kleding waarbij onomstotelijk vaststaat dat hier het bloed van de Tsaar op zit. Ook deze uitslag heeft nu aangetoond dat het inderdaad de Tsaar en zijn gezin MOET zijn geweest. De kerk komt nu dus ‘op korte termijn’ met een uitspraak, waarbij iedereen de uitkomst van de uitslag wel verwacht. Poetin zelf heeft nog geen uitspraak gedaan in dit verhaal, omdat hij weer veel steun ontvangt van de orthodoxe kerk.
Bij iedere ‘plaats delict’, bij ieder nieuw verhaal… je kon zien dat het de gids echt raakte en dat hij met schaamte sprak over de gruwelen die het volk zelf tegen zijn eigen monarchie heeft gedaan. Bij de mijnen, waar de Tsaar dus in eerste instantie zou zijn verbrand, staan inmiddels allemaal houten kerken (geregeld en betaald door de orthodoxe kerk, als een soort bedevaart oord voor de LAATSTE rustplaats van de Tsaar). Dieuwke mocht ze alleen betreden als ze eerst een soort van rode rok aantrok, en het hoofd bedekte, binnen mocht je helaas niet fotograferen.
Op de terugweg reden we nog langs het ontdekte massagraf met tienduizenden (politieke) tegenstanders van STALIN, ze waren hier nog steeds namen aan het zoeken en toevoegen op de immense gedenksteen. Tja, ook al ontdekt in de jaren ’70, maar lokale politie gaf destijds aan dat de vinders hun mond maar moesten houden, en wachten op ‘betere tijden’ om dit wereldkundig te maken.
Gorbatsjov gaf destijds aan dat Stalin vermoedelijke politieke tegenstanders liet liquideren, hij gaf hierbij expres geen aantal, omdat dit waarschijnlijk een te grote schok / schande voor de Russische bevolking zou zijn. Dat het om een massaslachting ging, is ook pas tijdens de periode van Jeltsin na 1990 bekend geworden.

IJSVISSEN
Momenteel zitten we al weer een paar uur in de trein, op weg naar de volgende plaats. Severobaikalsk hebben we achter ons gelaten, maar gelukkig in de wetenschap dat we gewoon verkeerd waren gelopen! Het uitgestorven wildwest stadje was niet het hart van het plaatsje waar we naar op zoek waren. We moesten vanaf ons hotel precies de andere kant oplopen, nu was het nog steeds niet veel, maar in ieder geval weer mensen om ons heen, en daarbij wat lelijke rechttoe rechtaan flatgebouwen.
Wat vragen op straat is nu helaas niet meer mogelijk, niemand spreekt Engels, bij de Toeristische steden ging dit wel, voornamelijk omdat veel mensen dit zichzelf hebben aangeleerd met cursussen, want tot het einde van de Sovjet-Unie was er geen Engelse les op de scholen.
Dat is nu natuurlijk wel jammer, met de beelden die wij zien proberen we toch een voorstelling te maken wat er gebeurd, maar het blijft gissen.
In de buurt van ons hotel hebben we vanmorgen nog een wandeling gemaakt naar een ijsmeer, een ijsmeer zo groot als België! Het grootste deel van het jaar (zo’n 9 maanden) is alles hier stijfdicht gevroren, dus ja, dan maak je er gewoon een autobaan van! Zie de foto’s, heel grappig als je gewoon autobusjes op het ijs van A naar B ziet rijden! En begrijpelijk, want om het meer heenrijden kost natuurlijk veel te veel benzine.
Op het ijs kwamen we nog 3 oude ‘traditionele’ Russen tegen die daar stonden te ijsvissen. Toen we even bij ze kwamen kijken en vroegen of we een fotootje mochten maken, kreeg Dieuwke meteen de hengel in haar handen en werden we getrakteerd op een bak koffie en hun brood. Die gastvrijheid zijn we al meer tegen gekomen, na de foto’s en een spoedcursus ijsvissen boden ze zelfs aan om ons weer even weg te brengen!
Heel aardig, en daarbij heel jammer dat we niet even met ze kunnen praten, want hoe graag zouden wij weten HOE zij hier het leven nu ervaren, is er zoveel armoede hier, of ervaren zij anders? En vinden ze het misschien nu juist allemaal wel prima in Rusland, met toch een bepaalde vorm van democratie, hoe raar die er voor de buitenwereld dan soms ook uitziet. Tja, kapitalisme waarbij de overheid eigenaar is van de spoorwegen en vliegtuigindustrie, democratie waar zo’n beetje alle besluiten genomen worden door Poetin? Homofobie waarbij zelfs een film als Belle & het beest als 16+ bestempeld moet worden?
Niet uit te leggen, maar misschien vinden die 3 ouwe hobby vissers het vandaag de dag allemaal wel prima, en veel belangrijker om eens wat rust te ervaren, in plaats van honderd jaar achtereen dictatuur en tirannie.
x