PANAMA – El valle de Anton to Boquete

Met vele, vele kleine busjes hebben we inmiddels een afstand afgelegd van alweer meer dan 1000 kilometer dwars door het land! In eerste instantie wilden we allebei een motortje huren of kopen, maar dit bleek erg lastig te zijn. Huren kan vaak alleen binnen een stad, waarbij je de motor niet bij een ander stadje weer in kunt leveren. De overige optie was kopen, en hoewel we best wat leuke brommertjes / motortjes hebben gezien, hebben we uiteindelijk toch voor het openbaar vervoer gekozen, goedkoper en veiliger zegmaar! Al reizende door het land zie je al snel dat de gemiddelde Panamees zijn rijbewijs waarschijnlijk bij een pak cornflakes krijgt, het lijkt wel alsof er geen regels zijn hier zo op de weg!

BUSJE KOMT ZO…
De busjes waren uiteindelijk ook een mooie ervaring, een beetje het systeem van Jamaica. Dat wil zeggen publieke maatschappijen die van stad naar stad een busje hebben, en deze weer volstouwen tot ‘die vol zit’. Dit houdt natuurlijk weer in dat iedere hoek van de straat een potentiële busstop is, want de betalende klant is koning. In de busjes nu geen ‘guilty pleasures’ meer, maar zwetende gespierde latino’s die op de kleine tv schermpjes een Spaanstalig moppie aan het zingen zijn, zo nu en dan bijgestaan door een latina in een nét iets te klein bikiNIETje..

Ook in de busjes neemt de chauffeur het met eventuele regels niet zo nauw, 20 man achterin, maar gewoon lekker even je smartphone met een voetbalwedstrijdje op het dashboard zetten tijdens het rijden haha! Hoewel er dus nergens timetables, bushokjes zijn werkt het systeem eigenlijk perfect! Voor een rit van 300km moet je 5 keer overstappen op verschillende plaatsen, je doet er dan wel zo’n 8 uur over!! Maar de aansluiting duurt gewoon maar 5 minuten, dat is dan weer een voordeel dat de buschauffeur er natuurlijk een belang bij heeft om in volle bussen te rijden, die gaat echt niet eerder weg voordat de potentiële klanten uit de voorgaande bus nog niet zijn gearriveerd. Een prima systeem zo vonden wij, en niet duur, per rit steeds zo’n 2 dollar…prima!
Sinds een paar dagen zijn wij er ook achter dat er weer aparte bedrijfjes zijn, die grotere afstanden afleggen met vooraf te boeken busjes, iets duurder, maar werkt super en scheelt zomaar de helft van de reistijd.

HOTEL OP STELTEN
Wat ons ontzettend opvalt in alle hotelletjes, hostels, restaurantjes, barretjes, etc.. ze worden ALLEMAAL gerund door buitenlanders! Amerikanen, Portugezen, Fransen, Belgen, Engelsen, je komt ze allemaal tegen, maar een paar Panamezen als personeel. Oké, nu reizen wij de laatste twee weken voornamelijk langs kleinere plaatjes, maar het lijkt alsof het toerisme zich hier nu pas aan het ontwikkelen is. De Panamezen werken hier voornamelijk op het boerenland, en stukje bij beetje zie je dan ineens een hostel in het straatbeeld van een dorpje komen, wat misschien maar 400 inwoners heeft! Nu is Panama met minder dan 4 miljoen inwoners nu niet bepaald een erg dichtbevolkt land, maar in die kleine plaatjes bijvoorbeeld als SANTA CATALINA, zie je dat het toerisme bijna de overhand gaat nemen in vergelijking tot de locals! Dit is juist nu weer extra apart te zien, want het is LAAGseizoen, dus de meeste hostels en hotels zijn gewoon leeg. Piek in toerisme is van december tot april.
Maar het geld is geroken, heb je een stukje grond, dan knallen we er een schuur op en verhuren het als hostelkamertjes. Tja, het inkomen ligt hier gemiddeld op zo’n 1.000 US dollar per maand, als je dan met een kamertje van 3x3 meter zo’n 40 dollar per dag kunt vangen, en dat keer 4-5 kamertjes, dat tikt wel aan!

Dat is dus nu precies zo’n beetje het probleem wat wij dag in dag uit tegenkomen, de mensen -of dat nu de Panamezen of de buitenlanders zijn- hebben het geld geroken en de goudmijn gevonden, de toerist. Het lijkt alleen of niemand er over na heeft gedacht dat bij het opzetten van een hostel er ook iets als ONDERHOUD om de hoek komt kijken!
Nu zijn we wat ons betreft niet extreem kritisch als we zoeken naar een nieuwe slaapplaats, er moet een airco zitten (het is soms 40 graden en de daken bestaan vaak uit golfplaat, een tweepersoonsbed, en wifi (we moeten nog steeds iedere dag 1,5 uur online vliegtuiginstructies kijken voor ons aankomende avontuur…).

Ik kan wel 4 pagina’s vullen over allerlei belachelijke dingen die we allemaal al tegen zijn gekomen. En als we dan aangeven dat het op HUN EIGEN website totaal anders staat dan wat zij nu leveren, wij dan fout zitten… maar wij zijn na 5 maanden reizen wel op een heel simpele conclusie gekomen. Je hebt goede managers en je hebt randdebielen!
Fouten maken ze allebei, want natuurlijk gaat er overal wel eens iets niet goed, maar verschil is dat de goede manager dit als ZIJN probleem ziet, en voor jou een passende oplossing zoekt. De slechte manager -ofwel de randdebiel- probeert vanaf moment 1 van zijn probleem JOUW probleem te maken, en er vaak nog een slaatje uit de slaan ook!
Een beperkte top 2:

NUMERO 2: ECO VENAO –resort in Plaza Venao
Conform de website een eco-vriendelijke resort voor zowel de backpacker als de luxere toerist, mooie cottages met warm water, nog wat toeters en bellen, en op het terrein een aantal multi-cousine restaurants voor zowel ontbijt, lunch en diner! Op het terrein een mooi ecovriendelijk park voor uw mooie wandeling.

Bij aankomst:
- “Het restaurant is de komende dagen dicht, want het is laagseizoen” – “Oke, waar kunnen we wat eten dan?” – “Als je een stukje die kant op loopt, dan is er een eettentje.” --> Dat stukje lopen bleek iedere ochtend, middag en avond een wandeling van een UUR te zijn! ’s Avonds over een onverlichte autoweg waar we dan met een hoofdlampje (wat we gelukkig mee hadden..) probeerde onze weg weer terug te vinden.

- De douche deed het niet, we hadden dit de volgende ochtend doorgegeven, was een kwestie van een schakelaar omzetten in de technische ruimte, maar de Portugese ADHD eigenaar was het vergeten. De volgende dag zou hij het ook vergeten, waarbij we ’s middags tegen zijn Amerikaanse vrouw maar een herinnering gaven. “Oh, sorry, mijn man heeft het zo druk!” … tja, uur daarvoor zagen we hem toevallig bier drinken op het strand, en eerder gaven ze al aan dat wij hun enige klant op het moment waren.. druk waarmee?

- Toen we vervolgens dat mooie eco-vriendelijke park eens gingen bezoeken zakten we bij de eerste de beste houten brug ineens een halve meter naar beneden omdat de brug het begaf door houtrot! “Tja, het is een jungle” was de reactie toen we aangaven dat dit misschien een wat onveilige situatie was… “Ohw, conform jullie website is dit een luxe resort, ook waar je bijvoorbeeld lekker kunt eten zonder 3 maal daags een uur te hoeven lopen!!” Flapten wij er direct maar uit. Wat een ballentent, hebben uiteindelijk de helft betaald..

NUMERO 1 – ART HOSTEL – hostel in Santa Catalina
Conform de website een hostel met een kamer die voldeed aan onze wensen, t.w. een airco, 2-persoonsbed en wifi. Maar leuke hostel volgens de website, waarbij ze het zelfs hadden gehaald tot een artikel in de New York Times.. niet de minste zegmaar.

Bij aankomst: (na de eerder omschreven busrit van 8 uur via 5 verschillende busjes)
- “There is a small problem……The A/C is not working, I hope that is okay for you..” zegt de Amerikaanse vrouw vanachter de pc bij het inchecken.
“Well, it is 40 degrees outside, actually we selected the room because of the A/C..” antwoorden we, wetende dat de dakjes alweer bestonden uit slechts een golfplaat van 2mm.
“Hmmmmm, I have another room with an A/C, but then I have to charge you guys extra..” zei ze zonder blikken of blozen.
“Doesn’t that sound strange to you? We booked a room with A/C so why we should pay extra for a room with A/C?” zeiden we enigzins verbaasd, nog moe van de lange reis in de benen. “Well, most of our guests are a bit more flexible..” kregen we als antwoord.

Zelfs tijdens opnieuw uittypen beginnen m’n handen alweer te jeuken, maar uiteraard zijn we gewoon in die andere kamer met werkende A/C gedoken en ook hier weer raak. Het is inmiddels bijna een verslaving om bij iedere nieuwe kamer de douchekop er even af te schroeven en deze kalkvrij te maken zodat er weer water uitkomt in plaats van een druppel per minuut. Die Airco deed het natuurlijk niet omdat die filters natuurlijk nooit schoongemaakt worden tot dat ding ermee ophoudt, en tja, dan belast je jouw tekortkoming om iets te managen gewoon door aan de klant.

Kan er nog uren over doorgaan, doen we niet, voor ons is het maar een spelletje geworden. Bij iedere discussie kunnen we gewoon even met zijn allen gezellig naar hun eigen website gaan kijken. Tja, daarna lost het zich meestal wel op. Met onze adviezen over periodiek onderhoud en/of eigenlijk onze ‘QUICK SCAN’ als we ergens aankomen met betrekking tot niet werkende lampen, lekkende kranen, niet doorspoelende toiletten, gevaarlijke situaties, etc, zouden we volgens mij hier geld moeten verdienen haha!

Gelukkig zijn de mensen die hier overal wonen gewoon erg aardig en behulpzaam. En als je ergens dan een manager hebt gevonden die een beetje zijn best doet, dan is het alleen maar extra leuk om daar een paar avonden te gaan eten en de uitjes via hem te boeken.

Momenteel zitten we in BOQUETE, een bergplaatje. Vandaag zijn we de hele dag met een quad op pad geweest, de bergen in, op weg naar een warmtebron! Die zijn we al tegen gekomen in IJsland, Japan en nu dus ook in Panama. Water van 35-40 graden zo als cadeautje van de natuur. Morgen gaan we hier nog raften, en dan weer door naar alweer onze laatste stopplaats in Panama, BOCAS DEL TORO. Daar gaan we nog met zijn tweeën zeilen en vanaf daar door naar Amerika.

-x-